Πολιτισμός και Πολιτισμική ανάπτυξη : "Πέτρινα Σπίτια¨.

• 04/10/2012 -
• |

 Ο όρος πολιτισμός (πόλη-πολίτης-πολιτισμός) εισάγεται στα ελληνικά γράμματα τον 18ο αιώνα από τον Αδαμάντιο Κοραή, θέλοντας να αντιστοιχηθεί με το γαλλικό civilisation και κατόρθωσε να καλύψει και την έννοια culture.

 

          Πολιτισμός, λοιπόν, θα μπορούσαμε γενικά να πούμε ότι είναι το σύνολο των τεχνικών και πνευματικών επιτευγμάτων του ανθρώπου, ενώ πολιτισμική ανάπτυξη του ανθρώπου είναι η πολιτιστική του δράση και η πνευματική του καλλιέργεια (culture). Ως πολιτισμική ανάπτυξη ορίζονται τα υλικά και πνευματικά έργα, οι δραστηριότητες και τα έθιμα, ενώ ως πνευματική καλλιέργεια ορίζονται οι αξίες, οι παραδόσεις, η παιδεία, η μόρφωση, η αισθητική και η εκλέπτυνση συμπεριφοράς⁽¹⁾. 

     

          Στα πλαίσια της πολιτισμικής ανάπτυξης του ανθρώπου, κατατάσσονται, μεταξύ άλλων, η τέχνη και οι τεχνικές της κατασκευής των πέτρινων σπιτιών, αυτών που ακόμα συναντάμε σε κάποιες γωνιές της πόλης μας, αλλά και σε όλη την Ελληνική επικράτεια. Σπίτια – στολίδια, κατασκευασμένα με μεράκι, από χέρια καλλιτεχνών της σμίλευσης της πέτρας, αλλά και όλων των άλλων τεχνών και τεχνικών που εμπεριέχει η δημιουργία ενός σπιτιού.

          “... Το χτίσιμο της πέτρας είναι από τις τέχνες που έχουν χαρακτηρίσει και προάγει το λαϊκό μας πολιτισμό. Από το πιο χαμόσπιτο μέχρι το πιο περήφανο γεφύρι, το πιο ξιπασμένο αρχοντικό ή τα συνομιλούντα με τον ουρανό μοναστήρια, δούλεψαν άνθρωποι που κατείχαν τη γνώση και τα μυστικά της οικοδομίας και της λαϊκής μηχανικής.

          Ζύμωσαν στο πέρασμα των αιώνων την εμπειρία με τον πειραματισμό, τη γνώση με τη διαίσθηση, ανάγοντας την τέχνη τους σε βαθιά σοφία, επιτυγχάνοντας ολιστικά αποτελέσματα, που και σήμερα ακόμη εκπλήσσουν με την ευρηματικότητα και την πληρότητά τους και αποτελούν “σχολείο”, πηγή διδασκαλίας για την σύγχρονη αρχιτεκτονική. ...”

          Λόγια από το σπουδαίο άρθρο “Πετρόχτιστα και μάστορες” του Αρχιτέκτων Κώστα Ποντικόπουλου που δημοσιεύτηκε στα ΑΜΑΡΥΣΙΑ⁽²⁾

 

τον περασμένο Μάρτιο.

          Η τέχνη του χτισίματος με πέτρα περνούσε από γενιά σε γενιά. Ο πρωτομάστορας επέβλεπε την εκπαίδευση των εφήβων νέων που μαθήτευαν δίπλα σε έμπειρους τεχνίτες από την ηλικία των 15 χρόνων. Εκτός από την τέχνη, μάθαιναν τις ιδιαιτερότητες του τόπου και των καιρικών συνθηκών, αλλά και τη φύση και την προέλευση των υλικών της περιοχής. Είχαν το σεβασμό όλων χωρίς ίχνος επιδειξίας ή ματαιοδοξίας. Οι σημαντικότεροι τόποι που “γέννησαν” ονομαστούς μαστόρους ήταν κυρίως η Ήπειρος, τα Λαγκάδια της Γορτυνίας, τα Τζουμέρκα, το Βοΐο Κοζάνης της Δ. Μακεδονίας και τα δυτικά του Ν. Γρεβενών.

 

          Ξεκινούσαν την άνοιξη και επέστρεφαν την αρχή του χειμώνα, φορτωμένοι δώρα για τους οικείους τους, όσοι προέρχονταν από ορεινά μέρη, αντίθετα με όσους κινούνταν σε μικρότερη ακτίνα και μπορούσαν να επαναλάβουν τρεις φορές μέσα στο χρόνο αυτό το ταξίδι. Η αρχή και το τέλος του ταξιδιού ήταν λόγος για τραπεζώματα και γιορτή.

          Εργάζονταν σε “συντεχνίες” ή αλλιώς μπουλούκια όπως τους αποκαλούσαν, από την λέξη boluk που στα τούρκικα σημαίνει παρέα ή λόχος. Ήταν συνήθως 10-12 μαστόροι, οι βοηθοί τους και 6-8 εκπαιδευόμενοι και τους έδενε κάποια συγγένεια αλλά και ισχυροί άγραφοι νόμοι. Είχαν αναπτύξει δική τους διάλεκτο, για να μην κατανοούν οι εργοδότες τους, αλλά και όσοι παρακολουθούσαν το έργο τους, την τέχνη τους και την τεχνική τους. Δεν περιορίζονταν μόνο στον ελλαδικό χώρο. Κυρίως οι Κονιτσιώτες, σύμφωνα με καταγεγραμμένες μαρτυρίες, εργάστηκαν στα Βαλκάνια, στην Μικρά Ασία, την Αίγυπτο, την Αβησσυνία και το Σουδάν. Καταλαβαίνει, ασφαλώς, κανείς οτι σε όλα αυτά τα ταξίδια, πολλά ήταν τα στοιχεία που υιοθέτησαν οι τεχνίτες και έφεραν πίσω μαζί τους  στον ελλαδικό χώρο και τα καθιέρωναν στις επόμενες κατασκευές τους.

          Η κατασκευή ενός πέτρινου σπιτιού απαιτούσε πολλές γνώσεις από πολλά και διαφορετικά γνωστικά πεδία. Επίσης, συνυπολογιζόταν η αισθητική του σπιτιού και η ένταξή του στο περιβάλλον. Έτσι, επιτύγχαναν να δημιουργούνται αριστουργήματα που επί αιώνες απολάμβαναν οι κάτοικοί τους αλλά ακόμα και οι απλοί θεατές της τέχνης τους. Αυτά τα αριστουργήματα έχουμε την τύχη να συναντάμε ακόμα και στις μέρες μας σε μερικές γωνιές των πόλεων και των χωριών μας.

          Την επόμενη φορά που θα έχετε την τύχη και τη χαρά να απολαύσετε την εικόνα ενός τέτοιου έργου τέχνης, μιας τέτοιας πολιτισμικής δραστηριότητας, σταθείτε μερικά λεπτά και προσπαθήστε να αναγνωρίσετε μερικά από τα στοιχεία που διαβάσατε στο άρθρο του αρχιτέκτων Κ. Ποντικόπουλου.

Πιστέψτε με..αμέσως θα νιώσετε μέρος του πολιτισμού και συνάμα συνοδοιπόροι αυτής της πολιτισμικής δραστηριότητας, ενώ θα έχετε προσθέσει ένα λιθαράκι στην πνευματική σας καλλιέργεια. Θα γίνετε κι εσείς αρωγοί και συνεχιστές, άγρυπνοι φρουροί και καλλιεργητές της τεράστιας πολιτισμικής κληρονομίας του τόπου μας.

Πηγές :

(1) http://el.wikipedia.org/wiki/Πολιτισμός

(2) http://www.amarysia.gr/marousi/politismos/41784-2012-03-02-10-23-05.html

0 σχόλια » Γράψε σχόλιο » Δεν βρέθηκαν σχόλια. Γίνε ο πρώτος που θα δημοσιεύσει Όνομα: * Email: * Σχόλιο: Πόσο κάνει 2+3; * ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ: • Απαγορεύονται οι δημοσιεύσεις με υβριστικό περιεχόμενο. • Όλες οι δημοσιεύσεις υπόκεινται στην έγκριση του διαχειριστή. • Οι δημοσιεύσεις μπορούν να αφαιρεθούν μόνο από την διαχείριση